Duizenden Nederlandse ondernemers die net over de grens in Duitsland of België wonen, kunnen nergens aankloppen voor steun om de coronacrisis door te komen. Nederland voelt zich niet verantwoordelijk, omdat ze hier niet wonen. België en Duitsland keren ook niets uit, omdat de ondernemers daar nooit belasting hebben betaald. Ze vallen tussen wal en schip.
"Onze inkomsten zijn van de ene op de andere dag volledig verdwenen," zegt Wido Smeets, die het cultuurblad Zuiderlucht vanuit Maastricht uitbrengt. "Toen ik het formulier om een uitkering aan te vragen online wilde invullen, bleek dat ik mijn woonplaats er niet in kon zetten, omdat die net over de grens in België ligt. Ik krijg geen uitkering."
Ondernemer valt tussen wal en schip: 'Ik dacht dat er één Europa was'
Smeets voldoet verder aan alle eisen om in aanmerking te komen voor de TOZO, de Tijdelijke Overbrugging Zelfstandige Ondernemers die het kabinet speciaal vanwege de coronacrisis in het leven riep. Zijn bedrijf staat in Nederland ingeschreven, hij betaalt in Nederland belasting, en dat z'n inkomsten wegvielen is een rechtstreeks gevolg van de coronacrisis.
"Ons blad wordt gratis verspreid in theaters en musea, maar die zijn nu dicht. Onze adverteerders zitten ook allemaal in de cultuursector, maar alle voorstellingen en exposities zijn geannuleerd, dus niemand adverteert nog."
Zoals Smeets zijn er zo'n 10.000 ondernemers met een zaak in Nederland en een huis in België of Duitsland. Ze betalen het grootste deel van hun belastingen en sociale premies in Nederland, omdat ze hier hun geld verdienen. Voor België en Duitsland was het daarom al snel duidelijk: deze mensen kunnen geen uitkering aanvragen in het land waar ze wonen. Ze hebben er immers ook nooit belasting betaald.
'Nederland moet betalen'
Maar ook Nederland weigert te betalen. Staatssecretaris Van Ark (VVD) ziet de TOZO als een bijstandsuitkering. Veel andere uitkeringen moeten volgens EU-recht door Nederland aan grensondernemers worden betaald, maar bijstandsuitkeringen vallen daar niet onder. En dus krijgen de ondernemers niets.
Of die Nederlandse redenering standhoudt bij de rechter is de vraag maar regeringspartij CDA ziet het liever niet zo ver komen. Nederland moet gewoon betalen.
"Wij kunnen vanuit Nederland blijven zeggen: iedereen is gek behalve wij, maar daar heeft niemand iets aan," zegt Europarlementariër Jeroen Lenaers. "Ik denk dat het in deze situatie heel eerlijk is als mensen die in Nederland belasting betalen, en in Nederland sociale zekerheid afdragen, ook in Nederland geholpen worden als het erop aankomt.
Met dit soort grensoverschrijdende regelingen gaat het ook buiten coronatijden wel eens mis.
"Eigenlijk ben ik het gewend dat een online formulier niet berekend is op mijn situatie," zegt Christiane Gronenberg, de compagnon van Wido Smeets bij Zuiderlucht. Ook zij woont in België en werkt in Maastricht. Wat haar situatie nog ingewikkelder maakt, is dat ze de Duitse nationaliteit heeft. "Ik betaal in Nederland belasting, maar om van dit soort regelingen gebruik te maken moet je vaak ook een adres in Nederland hebben, of een Nederlands paspoort. Meestal komt er binnen een aantal weken wel een aanpassing, maar dat is nu niet het geval."
Zolang zo'n aanpassing er niet komt teren Smeets en Gronenberg op hun spaargeld. "Wij zijn een grensoverschrijdend blad. We komen in twee landen uit en schrijven over drie landen," zegt Wido Smeets. "Wij hebben er altijd een punt van gemaakt dat grenzen misschien in de hoofden bestaan, maar fysiek al lang verdwenen zijn. Tot het moment dat er een crisis komt, dan blijkt onze overheid het bestaan van de EU even te vergeten. Ze zeggen gewoon: 'ga maar ergens anders je geld halen'."
Ook onderneemster Kaatje Jansen liep tegen hetzelfde probleem aan.
Bron: NOS.nl
Tekst: Thomas Spekschoor - correspondent Europa